(2014-10-14 00:10:22)
Çox saol qardaş ətraflı yazmısan hər şey ən xırda nöqtəsinə kimi aydın oldu. Təşəkkürlər.
(2014-10-13 21:27:48)
Bir az ətraflı cavab verim: internet resurslarının əksəriyyətində kredit kalkulyatoru ilə asanlıqla hesablamaq olar ki, 5000 AZN kredit 24 aya 32% azalan illik dərəcə ilə verildikdə bu kreditin aylığı 284.74 AZN (əgər bu məbləğin necə hesablandığını da bilmək istəyirsinizsə, onun da düsturunu verə bilərəm) edir. Siz 24 aydan sonra banka heç bir gecikmə və tələsmə olmazsa, 284.74 * 24 = 6833.76 AZN qaytarmalısınız. Deməli, Siz götürdüyünüz 5000 AZN əvəzində 6833.76 AZN banka pul qaytarırsınız ki, bu da faktiki olaraq (6833.76 : 5000) * 100% = 136.6752% edir, yəni 2 il ərzində götürdüyünüz 100%lik məbləği 136.6752% - 100% = 36.6752% artıqlaması ilə geri qaytarırsınız. Burada çətin olan heç nə yoxdur, FİFD = 36.6752% olması məncə, aydındır.
Amma bir ƏMMA var, hər şey yuxarıda sadə görünür, fəqət əslində bankların müəyyən qədər bir fırıldağı da var.
İndi hesab edək ki, krediti götürdüyünüz bankın krediti götürmək üçün bank xərci 4% və komissiya haqqı 1% nəzərdə tutulub, yəni Siz 200 AZN bank xərci və 50 AZN komissiya haqqı da ödəməlisiniz, əgər Siz gözüaçıq olub, bu məbləği kassada nəzərə alınmamasını tələb etməsəniz, bu halda Sizə 5000 - (200 + 50) = 4750 AZN kassadan pul veriləcək, 5000 AZN yox! Yəni kassaya 250 AZN Siz verirsiniz, o Sizə 5000 AZN verir. Sual oluna bilər ki, bunun nə fərqi var ki, 250 AZN verdim, 5000 AZN aldım və yaxud birbaşa 4750 AZN aldım?! Cavab: ilk baxışdan heç bir fərqin olmadığını görünür, amma burada artıq bank Sizi aldadıb, 250 AZN üstəgəl hər ay da onun faizləri məbləğində irəli düşdü. Fikrimi daha aydın izah edim:
Faktiki olaraq kassadan 4750 AZN və əlinizdə aylıq ödəniş cədvəliniz 284.74 AZN olan kağızla ayrılırsınız. Sual verirəm: İllik faiz dərəcəsi neçə faiz olmalıdır ki, bank və komissiya xərcləri olmadan 4750 AZN krediti 24 aya 284.74 AZN olsun?! Hesablasanız görəcəksiniz ki, burada FİFD = 37.6871% edir. Fərqi gördünüzmü?! İlk halda FİFD = 36.6752%, ikinci halda FİFD = 37.6871% oldu, yəni bank və komissiya haqqını bank kreditin içinə salmaqla ~1% qabağa düşdü, halbuki ilk baxışda heç bir fərqin olmadığını düşünürdük. Məbləğ böyük olduğundan bank ~1% irəli düşə bildi, amma məbləğ daha az olsaydı, məsələn, 500-1000 AZN onda bank ~10-20% də irəli düşə bilər.
Qaldı ki, sualınızın ikinci hissəsinə: çox ödədikcə nə baş verir? Aylıqdan artıq ödədikcə kredit məbləğiniz azalır, ancaq aylarınızın sayı çox qalır deyə, əvvəlki qrafiklə müqayisədə növbəti aya hesablanan faiz daha az olur. Bunu da internetdə olan kredit kalkulyatorları ilə asanlıqla hesablaya bilərsiniz.
Əlavə sualınız yaranarsa, yenə də cavab verməyə hazıram.
(2014-10-13 20:32:19)
Bildiyim qədəri ilə FİFD - Faktiki İllik Faiz Dərəcəsidir, ilk baxışdan sadə görünür, ancaq işin içinə komisiya və bank xərcləri qarışınca FİFD böyüməyə başlayır. Daha ətraflı buradan oxuya bilərsiniz.